در اینکه دلیل بخش عمدهای از بیکاری جوانان با فقدان مهارت ارتباط تنگاتنگی دارد شکی نیست و بسیاری از کارشناسان از عدم مهارت به عنوان بزرگترین مانع بر سر راه اشتغال جوانان نام می برند. موضوعی که سبب شده تا در کشورمان با تأسیس سـازمان آموزش فـنـی و حرفه ای به عنوان متولی آموزش های مهارتی غیررسمی و کوتاه مدت در بخش های صنعت ، خدمات و کشاورزی گامی در جهت پر کردن این خلأ برداشته شود.

اهمیت این آموزش ها  در کاهش نرخ بیکاری در مواد 107 و 108 قانون کار نیز مورد تأکید ویژه قرارگرفته است و مجلس شورای اسلامی درسال 1376 پا را فراتر نهاده و با تصویب قانون الزام فراگیری آموزش های فنی و حرفهای برای اشتغال به کار، مقرر نموده تا کارفرمایان از متقاضیان اشتغال به کار طلب گواهینامه مهارت فنی و حرفه ای نمایند.

از طرفی این سازمان درسال های اخیر با افزایش شمار بیکاران و تشکیل صندوق بیمه بیکاری مکلف شده تا زمینه های آموزش مهارت های موردنیاز بازار کار و نیز بازآموزی و تجدید مهارت کارگران تحت پوشش بیمه بیکاری را در مراکز آموزش فنی و حرفهای و یا مراکز آموزشی کنار کارخانه ها فراهم کند.

اما با وجود تمام این تأکیدها، وضعیت موجود نشان می دهد که امکانات و بودجه این سازمان با نیازهای جامعه و جمعیت بیکاران همخوانی ندارد و در بسیاری موارد متقاضیان دوره های مهارتی مجبورند در صف طولانی مراکز دولتی فنی و حرفه ای بمانند.

از سویی دیگر آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای نیز به دلیل بالا بودن هزینه تجهیز کارگاه های آموزشی، توان ورود به بسیاری از دوره های آموزشی که اتفاقاً موردنیاز بازارکار نیز هستند را نداشته و یا در صورت ورود به دلیل بالا بودن هزینه های آموزش، طیف وسیعی از بیکاران نمی توانند از آنها استفاده کنند.

یکی دیگر از سیاست های وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی متقاضــیان بــیــمــه بــیــکــاری بــــه مراکز فنی و حرفه ای برای آموزش مهارت است که می تواند نقش مهمی در اشتغال مجدد بیکاران داشته باشد که در همین راستا سال گذشته حدود سی هزار مقرری بگیر بیمه بیکاری به مراکز آموزش فنی و حرفه ای برای مهارت آموزی و بازآموزی و تجدید مهارت معرفی شده اند.

اما متأسفانه در رابطه با این گروه نیز در مواردی شـــاهـــدیـــم آمـــوزش هـــای پـــیـــشنهـــادی مـــتـــنـــاســـب با تحصیلات، علاقه و توانایی های فرد نیست .

پیش بینی آموزش های مهارتی متناسب با نیازهای فرد بیکار

موضوعی که سلیمان پاک سرشت، معاون، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی و رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه ای پیرامونش به خبرنگار بازارکار می گوید: قاعدتاً باید آموزش های مهارتی برای فرد بیکار شده پیش بینی کنیم که با مهارت، شغل، توانمندی و شرایط اشتغال جامعه تناسب داشته باشد تا فرد بتواند مجدداً شاغل شود.

وی در پاسخ به این سؤال خبرنگار ما که چرا متقاضیان بیمه بیکاری که نیاز به آموزش های مهارتی دارند در مواردی به دوره های معرفی می شوند که هیچگونه سنخیتی با رشته تحصیلی و شغل آنها ندارد؟ عنوان کرد: متقاضیان بیمه بیکاری با توجه به نیازهای آموزشی، مربیان و کارگاه های آموزش دهنده در هر شهر برای دوره های مهارتی معرفی می شوند، اما مسئله اینجاست که ما همه دوره های آموزشی را نداریم و حتی اگر همه دوره ها را داشته باشیم ممکن است فقط یک نفر به آموزش خاصی نیاز داشته باشد که برگزاری دوره آموزشی برای کمتر از ۱۲ مهارت آموز صرفه اقتصادی ندارد.

پاک سرشت با اشاره به اینکه در این شرایط می بایست متقاضیان به آموزشگاه های آزاد فنی و حرفه ای معرفی شوند افزود: اما فاصله زمان طولانی بین دریافت هزینه های برگزاری دوره های مهارتی از سازمان تأمین اجتماعی تا برگزاری دوره ها سبب می شود که نتوانیم خرید خدمات از بخش خصوصی داشته باشیم که در این زمینه باید نظام پرداخت تأمین اجتماعی بهروز شود.

 لزوم به روز شدن نظام پرداخت سازمان تأمین اجتماعی

رئیس سازمان آموزش فنی و حرفه ای ادامه داد: با به روز شدن نظام پرداخت سازمـــان تـــأمـــیـــن اجتـــمـــاعـــی مـــی توان برنامه ریزی کرد از زمانی که متقاضی بیمه بیکاری مشاوره شغلی دریافت می کند برای او بهترین دوره مهارتی در نزدیکترین کارگاه بخش دولتی یا خصوصی در نظر گرفته شود.

 نقش آموزش های مهارتی در اعزام نیروی کار

پاک سرشت در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار بازارکار پیرامون اینکه در مواردی مشاهده می شود نیروی کار ایرانی جهت اشتغال در سایر کشورها نیاز به استانداردهای مهارتی دارد که در ایران آموزش داده نمی شود و یا آموزش های مهارتی ایرانی منطبق با نیاز سایر کشورها نیست عنوان کرد: این تصور غلطی است که یک معیار آموزشی در کل جهان برای آموزش و جذب نیروی کار داشته باشیم، زیرا هر کشوری بهتناسب نظام ارزیابی صلاحیت خود دورههای مهارتی را برگزار می کند.

وی با بیان اینکه دوره های مهارتی ایران نیز متناسب با زیست بوم اشتغال کشور طراحی شدند افزود: اما برای اعزام نیروی کار به خارج از کشور حتماً نیاز به استانداردهای منطبق با کشور هدف است که در این زمینه سازمان فنی و حرفه ای برای از بین بردن این خلأ می تواند بهسرعت این استانداردها را طراحی و دوره های آموزشی موردنیاز را برگزار کند، زیرا معتقدیم اگر نیروی کاری بدون داشتن استانداردهای مهارتی کشور هدف برای اشتغال اعزام شود، نتیجه مورد انتظار تحقق نخواهد یافت.