به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل اداره کل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی، در بازدید نمایندگان موسسه SBH آلمان و پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان و متولیان مرکز آموزش اتاق بازرگانی خراسان رضوی از کارگاه های مرکز آموزش فنی و حرفه ای شماره یک مشهد، در خصوص مهارت آموزی در خراسان رضوی بحث و تبادل نظر شد.

در این نشست علی‌رضا مقیدی، مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان و نماینده «SBH» در خصوص معرفی پروژه مذکور خاطرنشان کرد: پروژه در اسفند ماه 1396 با امضای تفاهم نامه‌ای میان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، سازمان فنی و حرفه‌ای کشور و بنیاد آموزش و مهارت‌آلمان «SBH» آغاز شده است.

وی افزود: بنیاد «SBH» یک بنیاد آموزشی وسیع در آلمان است که دارای 250 شعبه و 361 کارگاه آموزشی در آلمان است. دوره آموزشی مذکور از دوره مهدکودک آغاز و تا دانشگاه ادامه دارد. یکی از تخصص‌های این بنیاد، آموزش‌های شغلی در رشته‌های مختلف است.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان تصریح کرد: دولت آلمان بازوهای اجرایی ندارد به همین دلیل بنیاد «SBH» را به عنوان بازو اجرایی این پروژه انتخاب کرد و با کمک اتاق بازرگانی ایران و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور، این سیستم را در ایران معرفی و ساختارهای را ایجاد کرد.

نماینده بنیاد «SBH» در ایران عنوان کرد: در سیستم آموزشی کشورمان کارآموزان به صورت فردی به سازمان فنی و حرفه‌ای مراجعه کرده و پس گذراندن دوره‌ای 18 ماهه، خود وارد بازار کار می شوند و کارفرمای خود را انتخاب می‌کنند. در آلمان کارآموز به بنگاه اقتصادی یا شرکت‌ها، تقاضای دوره آموزشی را ارائه می کند و آن ساختار اقتصادی و تولیدی، خود به آموزش نیروی مربوطه اقدام می کند. این روند آموزشی غالبا در دوره‌ای سه ساله و با کمک سازمان فنی و حرفه‌ای اجرایی می شود و مدرک مربوطه صادر می گردد. براین اساس کارآموز سه روز در هفته را در شرکت به صورت عملی و دو روز در هفته را در مدارس به آموزش تئوریک مشغول می‌شود و روند آموزش وی کاملا بر حسب نیاز بنگاه اقتصادی مربوطه انجام می پذیرد.

 مقیدی تشریح کرد: آموزش دو گانه از دو عنصر آموزش عملی و آموزش تئوریک تشکیل شده است و در نهایت امتحاناتی میان دوره و پایان دوره از کارآموز اخذ می گردد. آموزش به صورت هدفمند برگزار می‌شود و بخشی از آن در مدرسه و آموزش عملی در محیط واقعی کار، ارائه می گردد.

وی ادامه داد: مزیت آموزش دوگانه این است که در آلمان کارآموزان از سن 16 سالگی می‌توانند وارد محیط کار شده و دوره‌ای را انتخاب کنند و عملا خیلی زود به مرحله استقلال مالی و کسب درآمد و برسند؛ توامان برای آن ها این مجال هم فراهم می شود تا در مورد آینده شغلی و حرفه ای خود بیاندیشند.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان عنوان کرد: مزیت آموزش دوگانه برای بنگاه‌های اقتصادی شامل، آموزش نیروی متخصص لازم، افزایش خلاقیت و نوآوری و صرفه جویی در هزینه‌های آموزش است. همچنین مزیت این دوره برای دولت شامل کم کردن تعداد بیکاران و کاهش فقر، تربیت نیروی متخصص لازم برای رشد و توسعه کشور و به روز رسانی آموزش برحسب نیاز صنعت است.

وی گفت: در آلمان 50 درصد جوانان در سال به سمت آموزش شغلی و بقیه به سمت دانشگاه و تحصیلات عالی روی می‌آورند. موسسات و نهادهای دیگر نیز وظایف مهمی در این رابطه بر عهده دارند. انجمن‌های صنفی مزد کارآموز و نحوه نظارت بر سیر آموزش او را تعیین و استانداردهای آموزشی لازم را در این رابطه تعریف می کنند. اتاق بازرگانی، وظیفه مشاوره به بنگاه‌های اقتصادی، تایید صلاحیت و نظارت بنگاه‌های اقتصادی، معرفی کارآموز، ثبت قراردادهای کاری، سازماندهی امتحانات (میان دوره و پایان دوره) و میانجی گری در اختلافات را بر عهده دارد و علاوه بر آن دولت نیز حمایت مالی و قانونی، تدوین و توسعه استاندارها، تشویق بیکاران و جوانان ناموفق برای بهره گیری از ظرفیت های این سیستم و نظارت بر ساز و کار آموزشی دولتی را بر دوش می کشد.

مقیدی اظهار کرد: این پروژه در دیگر کشورها نیز اجرا می‌شود اما سابقه در این حوزه آلمان طولانی‌تر است.

مدیر پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان با بیان اینکه، در این شکل از آموزش، تربیت نیروی کار مبتنی بر نیاز مراکز تولیدی و بنگاه های اقتصادی انجام می گیرد، تاکید کرد: معتقدیم این پروژه بخشی از نیاز اقتصاد و بخش مولد جامعه ایرانی است. در یکسال گذشته با تمام استان‌ها ارتباط برقرار کرده ایم و از کمک اتاق‌های بازرگانی استان های مختلف نیز در این رابطه بهره لازم را برده ایم.

وی یادآور شد: همچنین پس از معرفی پروژه، برای نیازسنجی شغلی، فرمی را تهیه نمودیم که نیازهای شغلی بنگاه اقتصادی را ارزیابی می کند تا پروژه پایلوت را بر حسب نیازهای آموزشی بنگاه‌های شغلی پیاده سازی نماییم.

مقیدی از اهمیت همکاری نظام‌مند و تعریف شده بین سازمان فنی و حرفه‌ای و اتاق‌های بازرگانی و بنگاه‌های اقتصادی در آموزش مشاغل فنی و حرفه‌ای سخن گفت و تاکید کرد: اتفاق خوبی که اخیرا رخ داد، امضای تفاهم نامه ای میان اتاق ایران و سازمان فنی و حرفه‌ای کشور بود که به ایجاد شورای راهبری منجر شده و در تبیین بهتر نقش ها- برای پیشبرد این پروژه- کمک می کند.

*کارآموزان و نیروهای آموزش دیده، سرمایه بنگاه های اقتصادی محسوب می‌شوند

در ادامه گیدو ویشا (Guido Wischer )، مدرس موسسه «SBH» آلمان و نماینده آن در این نشست، گفت: مزیت سیستم آموزش شغلی دوگانه این است که افراد منهای مهارتی وارد یک فضای حرفه ای و آموزشی شده و در طول آن، هم فوت و فن کار را می آموزند و هم با فرهنگ حاکم بر فضای کاری بنگاه اقتصادی و تولیدی مربوطه آشنا می شوند.

وی کارآموزان و توامان نیروهای آموزش دیده و متخصص را جزو سرمایه های شرکت ها عنوان کرد و گفت: به باور من سیستم آموزش دوگانه برای شرکت هایی کاربرد دارد که به دنبال جذب نیروهای جدید هستند اما توامان تربیت نیروهایی کارآمد برای آن ها دارای اهمیت است. در این چارچوب آموزشی طبیعتا، نیروها براساس نیاز واقعی بنگاه های اقتصادی تربیت می شوند.

وی خاطر نشان کرد: استانداردهایی برای هر شغل تعریف شده است و بخشی از آن در مرکز آموزشی ارائه و پاره ای از آن در محل کار ارائه می شود. اگر همه ظرفیت ها هم برای آموزش فراهم نباشد هم کارآموز به مراکز دیگری که دارای تجهیزات لازم است، ارجاع می شود. این دوره سه ساله بوده و با گذر زمان مسئولیت بیشتری به کارآموز سپرده می شود و طبیعتا مهارت و تسلط او نیز ارتقا می یابد.

* توفیق دوره های مهارت آموزی در گرو ارتباز منسجم با بنگاه های اقتصادی

رضا سقا خراسانی، معاون آموزش، پژوهش و برنامه ریزی اداره کل آموزش فنی و حرفه ای خراسان رضوی در ادامه این نشست در سخنانی عنوان کرد: در سال‌های 67 و 68 پروژه‌ای با هدف تربیت نیروی کار در ایران اجرا شد که البته توفیقی نداشت. یکی از علت‌های عدم موفقیتش، نداشتن ارتباط لازم با بنگاه‌های اقتصادی بود اما در پروژه آموزش شغلی دوگانه، اتاق بازرگانی در نقش رابط عمل می کند که این نقیصه را برطرف می سازد.

وی تاکید کرد: یک سیستم آموزش مهارت، زمانی موثر و مفید واقع خواهد شد که متناسب با نیاز صنایع و بنگاه های تولیدی و اقتصادی باشد و دستگاه نظارتی نیز بستر قانونی را برای حضور افراد در محل کار فراهم سازد.

وی افزود: نکته دوم نیاز سنجی است. ابتدا باشد شغل تعریف و شرایط احراز آن مشخص گردد و سپس فعالیت‌ها را در ذیل حرفه‌ مذکور مشخص کرده با کارشناسی دقیق و واقعی آن را ارزیابی نماید تا به این نتیجه برسیم که هر بنگاه به چه مهارت هایی نیاز دارد آموزش‌های مرتبط با آن را نیز لحاظ کنیم.

معاون آموزش، پژوهش و برنامه‌ریزی اداره کل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی تصریح کرد: در آلمان کارآموزان در سطح مشخصی آموزش را آغاز می‌کنند ولی در ایران افراد با سطوح تحصیلات مختلف و تجارب و مهارت های متفاوت وارد دوره های آموزشی می شوند. یک دلیل کوتاه تر بودن طول دوره ها در کشورمان همین مسئله است. ما آمادگی فراهم کردن فضا و تجهیزات کافی برای ارائه آموزش ها و اجرای دوره های مربوط به این پروژه را داریم.

سقا خراسانی خاطر نشان کرد: موانع و دغدغه های قانونی که برای حضور کارآموز در بنگاه های تولیدی و اقتصادی وجود دارد، باید رفع شوند و در وزارتخانه به دنبال حل این مسئله هستیم و تاکید بر این است که اگر آموزشی قرار است مفید واقع شود، باید محیط و بستر لازم را برای تربیت نیروی کار فراهم سازیم.

وی با بیان اینکه، مهارت آموزی یکی از سیاست های دولت دوازدهم بوده و بخشی از بسترها فراهم آمده است، تاکید کرد: نیازسنجی موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. شغل را باید تعریف کنیم، شرایط احراز آن و فعالیت های ذیل رسته مذکور نیز باید مشخص شود و بعد از انجام کار کارشناسی، تعیین گردد که فرد باید در چه چارچوبی و در کدام شغل متمرکز شود.

وی متذکر شد: البته بخشی از نیازسنجی انجام شده اما نیازمند به دقت و توجه است و تا ضعف ها و نیازهای واقعی احصاء شوند. تاکید داریم که تفاوت ها و نیازهای واقعی باید در حوزه آموزش شغلی دوگانه به خوبی دیده شوند.